MÜSTƏMLƏKƏÇİLİYİN MÜASİR ADI KAPİTALİZM

Çoxdan qələmə alınmış, tədqiq olunmuş və haqqında cildlərlə əsərlər yazılmış olmasına baxmayaraq insanlara olduьu kimi yox, bir əfsanə kimi çatdırılan və bu şəkildə aşılanmaьa çalışılan bir sistemdən bəhs edəcəyik. Düzdür, bəlkə də gecikmişik, ancaq hər halda gec yoxdan pis olmaz. Bəs nədir bu illərcə həsrətini çəkdiyimiz və əfsanə kimi (sosialist düşərgədə ikən) gəlişini gözlədiyimiz bu müəammalı məfhum? Bir çoxumuzun adından əvvəl özüylə tanışdıьı, zərbəsiylə büdrədiyi və tələbə, kəndçi, fəhlə, müəllim, iş adamı, tacir kimi cəmiyyətimizin hər təbəqəsini təşkil edən insanların qorxulu yuxusu halına çevrilən Global Maliyyə Böhranının anası adlandıra biləcəyimiz sistem: Kaptalizm.

Kapitalizm İctimai-iqtisadi formasiya olub istehsal vasitələri üzərində xüsusi mülkiyyətə və muzdlu əməkdən istifadəyə əsaslanır. İzafi dəyərin mənimsənilməsi kapitalist istehsalın məqsədini və kapitalistlərin varlanmasını təmin edir. Bu, kapatlizmə verilən ümumbəşər bir tərifdir deyə bilərik. Çünki bu tərif bizim öz məntiqi nəticəmiz yox, ümumi qəbul olunandır. Tərifindən göründüyü kimi kaptalizm kimlərə, nə üçün, nə cür və hansı yolla xidmət edir. Bəs özlərinə xidmət üçün bu sistemi quaranlar hansı üsul və vasitələrdən istifadə edir. Bura artıq tendensiya halını almış maliyyə böhranları, saxta maliyyə hesabatları, hiyləli şeçkilər, rüşvət, cinayət, zorakılıq və adlarını ifadə etməyə belə rəva bilmədiyimiz çoxlu sayda bu cür alət və vasitələr.

Kaptalizmin başlandıьı müqəddəs yol Wall Street

Wall Street New Yorkun dar küçələrindən biridir. Avropadan gələn Hollandiyalı köçərilərin qurduьu New York şəhərinin köhnə adı New Amsterdam (Yeni Amsterdam ) olmuşdur. New York şəhərində Broadway ilə East River arasında olan bu qısa küçə adını hollandiyalı köçərilərin rəhbəri olan Peter Styuvesantın ingilisələrin bölgəyə hücumunun qarşısını almaq üçün inşa etdirdiyi (1653) torpaq divardan (İngiliscə Wall) almışdır. Divarın yıxılmasından sonra açılan küçəyə Wall Street adı verildi. Wall Street hələ Amerikan Vətəndaş müharibəsindən əvvəl belə ölkənin maliyyə mərkəzi kimi qəbul olunurdu. ABŞ da 19 cu əsrdə inkişaf edən populist hərəkata görə Wall Street fermerləri, zəhmətkeşləri istismar edən, gözü doymaq bilməyən, fırıldaqçı sənaye krallarının simvoluydu. 1929-cu ildə ABŞ da səhm bazarının çökməsindən sonra iqsitadiyyatı alt-üst edə biləcək səviyyədə güclənmiş möhtəkirlərin qalası olaraq qəbul olundu. Hal hazırda New York birjası, Amerika birjası, Müxtəlif investisya bankları, hökumət və bələdiyyələrə aid səhmlərin satışını həyata keçirən vasitəçi qurumlar, Federal ehtiyyat bankı (hansı ki dolların tədavülə buraxılmasını həyata keçirir), Sıьorta şirkətləri, Pambıq, Qəhvə, Şəkər, Kakao və səhm qiymətləri bazarlarının beynəlxalq səviyyəli mərkəzləri burada toplanmışdır. Bu gün Wall Street dünya səviyyəsində maliyyə və investisiya fəaliyyətlərinin simvoluna çevrilmişdir və bu xüsusiyyətlərinə görə əfsanələşdirilmişdir. Xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır ki, Wall Streetin ilk sakinləri hollandiyadan yeni dünya adlnadırdıqları ABŞ-a köç edən yəhudilər olmuşdur. Wall Streetin memarları olan yəhudilər bu gün də babalarının miras qoyduqları bu yolun şərəfli davamçılarıdır. Wall Street ölkələri iqtisadi cəhətdən ələ keçirərkən məlum sadiq müttəfiqlərindən dəstək alır.

Beynəlxalq Valyuta Fondu , Dünya Bankı və Sadiq müttəfiqlər.

Bəs Wall Streetdəki nəhəng şirkətlər əsasən hansı üsul və vasitələrdən isitfadə edirlər?

Məqsədə çatmaq üçün yuxarıda sadaladıьımız kimi hər cür üsul və vasitələrdən. Ancaq bunlardan ən verimlisi və perspektivli olanı NSA (ABŞ Milli Təhlükəsizlik Agentliyi) və Wall Street şirkətləri tərəfindən yetişdirilən və hər cür təminatla təmin oluan (Economic Hit Man) iqtisadi tətikçi və ya iqtisadi qatil adlandırıla biləcək iqtisadçılardır. Bu iqtisadçılar USAID (ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi) Dünya Bankı və bir neçə varlı imperialist şirkət və ailənin büdcələrinə külli miqdarda vəsait qazandırırlar. Güclü inandırma, razısalma və saxta maliyyə layihələri hazırlamaьa malik mütəxəssislərin vəzifəsi İEOÖ-in rəhbərlərinin imperializmə xidmət edəcək layihələrə qoşulmasıdır. Nəticədə bu ölkə həmin aьır iqtisadi layihəyəyə (Elektrik stansiyalarının, hava və dəniz limanlarının tikintisi) razılıq verir. Ölkənin layihəni həyata keçirməsi üçün külli vəsait tələb olunur. Vəsait məsələsi ortaya çıxdıqda səhnəyə Dünya Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondu kimi daha böyük iqtisadi güclər çıxır. Bu qurumlar kapitalist düşərgənin Vaşiqton qolunu (hökumət qolu) təşkil edir. Hədəf seçilmiş ölkənin borc tələbini səxavətli şəkildə qəbul edən bu qrumlar ekskluziv olaraq yüksək faizli kredit şərtləri qoymaьı da unutmur. Hədəf dövlətə qoyulan şərtlərdən əsası layihənin icrasının əsasən Wall Street və ya yalnız ABŞ mühəndis firmalarına həvalə edilməsidir. Belə olan təqdirdə Borclu dövlət Vaşoiqtondan yüksək kreditlə borc alır və həmin pul iş icraçısı olan New Yorkdakı mühəndis firmalarının hesabına keçirilir. Nəticədə vəsait (pul) ABŞ-dan çıxmır və eyni zamanda İmperialist sistemə milyarlardlarla borcu və on milyardlarla kredit borcu olan asılı dövlətlər (müasir müstəmləkələr) meydana çıxır. İmperialist güc bu dövlətlərdən yeri gəldikcə iqtisadi, siyasi və hərbi məqsədləri üçün istifadə edir. Həmçinin borclanmış dövlət digər mühüm təhsil, sosial və tibb kimi sahələrin inkişafına vəsait ayıra bilmir. Nəticə olaraq bizm həyat tərzimizlə üst-üstə düşməyən bir sistemin bizlərə hər cür üsul və vasitələrlə aşılanmasına qarşı ayıq və sayıq olmalı, bir Allah dostunun dediyi kimi “Aь südün içərisindən aь tükü belə seçməyi bacaracaq” şəkildə həssas hərəkət etməliyik. Allah bizi istiqamətindən ayırmasın ki, hüsrana düşməyək.