HAQQ DOSTLARINDAN HİKMƏTLƏR Bəyazid Bistami -1-

HAQQ DOSTLARINDAN HİKMƏTLƏR Bəyazid Bistami -1-

Bəyazid Bistami həzrətləri [777 - 848] buyurur:

“O kəs bəxtəvərdir ki, yalnız bir təlaşı va (yəni daim bir olan Allahı zikr halındadır).Gözünə sataşan, qulağı ilə eşitdiyi lüzumsuz şeylərlə qəlbini məşğul etməz. Kim mərifətullah sirrinə agah olarsa, özünü Allahdan uzaqlaşdıran hər şeydən üz çevirər”.^[1]

[Ayeyi-kərimədə buyurulur:

“O kəslər ki, lağlağıdan (lüzumsuz şeylərdən, qadağan olunmuş əməllərdən) üz döndərərlər” (əl-Muminun, 3).

Hədisi-şərifdə də belə buyurulmuşdur:

“İnsanın lüzumsuz şeyləri tərk etməsi onun yaxşı bir müsəlman olmasındandır”. (Tirmizi, Zöhd, 11; İbn Macə, Fitən, 12)

Qəlbi masivadan, yəni Allahdan uzaqlaşdıran hər şeydə təmizləyərək, daima Haqqa yönəlmək mərifətullaha nail olan möminlərin vəsfidir. Dünyaya gəlmə səbəbimiz də Haqqa qulluq və mərifətullah, yəni Haqq-Təalanı qəlbən tanıya bilməkdir. Buna nail olan möminin qəlbi Allah-Təalanın əzəmət, qüdrət və sonsuz nemətlərinin təfəkkürü içində daim zikr, fikir və şükür halını mühafizə edər.

Mənəvi tərbiyənin ən mühüm qayələrindən biri də “əl karda, könül Yarda” düsturunu qazanmaqdır. Bu düstur isə sadəcə ibadət əsnasında deyil, dünya ilə məşğuliyyətdə belə qəlbi Allaha verə bilmək və həyatın heç bir mərhələsində Ondan qafil qalmamaqdır. Beləliklə də daimi zikr halına qovuşa bilməkdir.

Bu hal qəlbi daima ilahi riza istiqamətində saxlayan və günahlara meyl etməkdən qoruyan, mənəvi zirəklik, fərasət və bəsirət nuru əldə etməyə vəsilədir. Ayeyi-kərimədə buyurulur:

“Allahı unutduqları üçün Allahın da onları özlərinə unutdurduğu (xeyirlərini başa düşməyən) kimsələrə bənzəməyin! Onlar (Allahın itaətindən çıxmış) fasiqlərdir!” (əl-Həşr, 19)

İnsan Allahdan qafil qaldığı zaman günah işlənir. Heç kim bismillah deyərək qardaşına zərər verməz. Qəlbi “Allah” deyən bir adam qəlblərə tikan batıra bilməz, bilərəkdən qul haqqına girməz, haramlara dalmaz.

Bəyazid Bistami həzrətləri də istiqamət halını saysız kəramətdən üstün görmüşdür. Necə ki, bir gün ona:

“- Sizin su üstündə yeridiyinizi söyləyirlər”,- dedilər. Həzrət isə:

“- Hər hansı bir çöp də suyun üstündə üzür”,- cavabını verdi.

“ Havada uçursunuz”,- dedilər.

“- Quş da havada uçur”,- buyurdu.

“- Bir gecədə Kəbəyə gedirsiniz”,- dedilər.

“- Hər hansı bri cin, yaxud şeytan da bir gecədə Hindistandan Dəmavəndə gedir”,- buyurdu.

“- Elə isə könül ərlərinin işi nədir?” deyə sual verdikdə belə buyurdu:

“- Allah-Təaladan başqasına könül bağlamamaq!”^[2]]

Bəyazid Bistami həzrətləri buyurur:

“Çox zikr ədədi çox olan deyil, qəflətdən uzaq və hüzur içərisində edilən zikrdir”.^[3]

[Zikrin feyz və ruhaniyyətindən layiqincə istifadə edə bilmək üçün qəlbən və zehnən də zikrə daxil olmaq lazımdır. Eynilə namaz kimi zikrin də qəlb və bədən ahəngi ilə ifa edilməsi zəruridir. Yəni dil zikr edərkən qəlb də zikrin mənasını təfəkkürdə dərinləşməlidir.

Özümüzü daima Haqq-Təalanın hüzurunda bilərək Onun bizi hər an və məkanda gördüyü, hətta bizə şah damarımızdan da yaxın olduğu idrakı ilə Haqqa yönəlməliyik. Məhz belə bir yönəlişlə qəlbdə “hüzur” halı gerçəkləşir. Arif insanların “hüzur” sözü ilə qəsd etdikləri də “bədəni rahatlıq” deyil, Allah ilə bərabərlik şüurunun qəlbə yerləşməsi ilə hasil olan “daimi zikr” halıdır. 

Özünü hər an ilahi hüzurda hiss etməyin qəlbə qazandıracağı mənəvi təravət zikri ən yüksək səviyyəyə yüksəldir. Haqq-Təala zikrin kamalına nail olan həqiqi zikr əhlindən ayeyi-kərimədə belə bəhs edir:

“Möminlər yalnız o kəslərdir ki, Allah adı çəkiləndə (Onun heybət və əzəmətindən) ürəkləri qorxudan titrəyər” (əl-Ənfal, 2)

Deməli, zikrlə qəsd edilən yalnız dil ilə təkrarlamaq deyil. Əksinə, dilin tələffüz etdiyi ismə aid mənaların təfəkkürü ilə qəlblərin titrəməsi və zakir hala gəlməsidir.

Həzrət Mövlana könül feyzindən məhrum olaraq, ibadəti sırf şəkildən ibarət olanlara belə səslənir:

“Ey qafil, kaş səcdə etdiyin zaman üzünü səmimiyyətlə Haqqa çevirə biləydin. “Ucalardan uca olan Rəbbim hər cür nöqsan sifətdən uzaqdır” sözünün mənasını layiqincə idrak edə biləydin. Yəni etdiyin səcdə sırf şəkildən ibarət qalmayıb, (səni meraca çıxardacaq bir) könül səcdəsi olaydı!..”

İxlas, təqva, xüşu kimi qəlbi keyfiyyətlərdən məhrum olaraq qəflətlə əda edilən ibadətlər fani ortaqlar və mənəvi kirlərlə doludur. Ona görə də ibadətləri ixlasla əda etmək zəruridir.

Bu barədə hədisi-şərifdə belə buyurulur:

“Dinində ixlaslı ol! Belə edəcəyin təqdirdə işlədiyin az əməl də sənin üçün kifayətdir”. (Hakim, Müstədrək, IV, 341)

Yəni masiva düşüncələrindən təmizlənmiş, xalis bir qəlblə edilən saleh əməllər az da olsa Haqq qatında çox qiymətlidir. Bunun əksinə, xüşu, hüzur də ixlasdan uzaq, qafil qəlblə edilən əməllər isə -kəmiyyət olaraq nə qədər çox olsa da- qiymət olaraq o qədər də dəyər daşımır.

Necə ki, Allah-Təala ayeyi-kərimədə:

“Hansınızın əməlcə daha gözəl olduğunu sınamaq (bəlli etmək) üçün ölümü və həyatı yaradan Odur…” (əl-Mülk, 2) buyurur. Diqqət etsək görərik ki, burada hansımızın “daha çox” əməl edəcəyi yox, “daha gözəl” əməl edəcəyinə əhəmiyyət verilir.

Qeyd edəcəyimiz rəvayət bu xüsusa necə də gözəl misaldır:

Bir gün İbn Məsud tabeun nəslindən olan dostlarına belə dedi:

- Siz Rəsulullahın əshabından daha çox (nafilə) oruc tutur, namaz qılır və saleh əməllər işləməyə cəhd edirsiniz. Lakin onlar sizdən daha xeyirli idilər.

- Bu necə olur?,- deyə soruşdular.

- Onlar dünyaya qarşı sizdən daha zahid, axirətə də sizdən daha meyilli idilər,- buyurdu.  (Hakim, Müstədrək, 4/135)

Deməli, əməllərin dəyəri sahib olduğumuz qəlbi səviyyə ilə birbaşa əlaqəlidir.

Bir sözlə, zikrin nuru zikr edənin halı nisbətindədir. Təsəvvüfi tərbiyədə də bir insanın mənəvi dərəcəsi onun vird və zikrlərinin zamanla yüksəlməsi ilə deyil, halının yüksəlməsi ilə bağlıdır. Yəni ibadətlərinin  qəlb və bədən ahəngi içində olması, əxlaqının, xüsusilə mərhəmətinin təkmilləşməsi insani münasibətlərində və müamilələrdə ədəb qaydalarına diqqət etməsi kimi xüsuslara bağlıdır.

Haqq qatında məqbul olan zikr də sözdə yox, əsasda zikrdir. Yəbi sözdən hala və əmələ sirayət edən zikrdir. İnsanın şəxsiyyət və xarakterində təsirləri görülən, saleh əməllərlə dəstəklənən zikrdir.

Əgər zikr insanı təfəkkür dərinliyinə götürmürsə, qəlbi hüzura qovuşdurmursa, əxlaqı təkmilləşdirmirsə, davranışlara nəzakət qazandırmırsa, təqva həssasiyyəti təlqin etmir və saleh əməllərə rəğbəti artırmırsa, bu hal zikrin ədəbinə riayət etməməyin nəticəsidir.]

Bəyazid Bistami həzrətləri buyurur:

“Haqqa qovuşan, sırf hörməti mühafizə etdityi üçün qovuşmuşdur. Yolda qalan da sırf hörməti tərk etdiyi üçün geri qalmışdır.” ^[4]

[Mənəvi tərbiyə yolunda məqsədə nail olmağın ilk şərti ədəbə riayətdir. Haqq-Təalanın riza və məhəbbətinə nail olmaq da Onun əmrlərini ifa etmək qədər bu əmrləri “təzim liəmrilləh” düsturuna görə yüksək təzimlə, yəni ədəb və hörmətlər yerinə yetirməyə bağlıdır.

Allah üçün əda edilən bütün ibadət və xidmətləri iman eşqi ilə, məhəbbətlə, vəcd ilə ifa etmək son dərəcə mühüm qulluq ədəbidir. Çünki Allah-Təalanın bizim ibadət və qulluğumuza ehtiyacı yoxdur.

Bir nəfər Bəyazid Bistami həzrətlərinin hüzuruna gəlib:

- Mənə elə bir şey öyrət ki, qurtuluşuma vəsilə olsun!,- dedikdə belə buyurmuşdu:

- Bu iki cümləni unutma. Bunu bilmək elm cəhətindən sənə yetər:

1. Haqq-Təala sənə şah damarından daha yaxındır, hər şeyi bilir və görür.

2. Allah-Təalanın sənin əməlinə ehtiyacı yoxdur (Əksinə, sənin Ona möhtac olduğunun idrakı içində, şükür duyğuları ilə saleh əməllər işləməyə çalış!)”.^[5]

Xülasə, Haqq qatında mühüm olan xüsus qulluq vəzifələrimizin ifası qədər onların ifası əsnasında sərgilədiyimiz qəlbi vəziyyətimizdir. Yəni səmimiyyət, cəhd, sevgi və hörmətimizin hansı səviyyədə olduğudur.

Ənəs bin Malik t;

“Əməldə ədəb onun qəbuluna işarə edir”,- buyurmuşdur.

Haqq dostları da:

“İbadət insanı Cənnətə aparır. İbadətdə ədəb və təzim isə qulu Allaha aparır, Haqqa yaxınlaşdırır”,- demişlər.

Bu həssas yanaşmanın təzahürü qəbilindən Sami Əfəndi və Musa Əfəndi həzrətləri namaza göstərdikləri təzimin gərəyi səccadənin saçaqlarının belə səliqəli olmasına diqqət edərdilər.]

Bəyazid Bistami həzrətləri buyurur:

“«Lə iləhə illəllah» sözü Cənnətin açarıdır. Lakin bu bir həqiqətdir ki, dişləri olmayan açar qapını açmaz. Kəlmeyi-tövhid açarının dişləri isə bunlardır:

1) Yalan, iftira, dedi-qodu, qeybət və boş sözlərdən paklanmış bir dil.

2) Hiylə və aldatmalardan, günahların zülmətindən paklanmış bir qəlb.

3) Haram və şübhəli şeylərdən qorunmuş bir mədə.

4) (Qürur, təkəbbür, göstəriş kimi) nəfsani arzulardan və bidətlərdən uzaq saleh əməllər.”^[6]

[Rəsulullah r buyurur:

“Kimin son sözü «Lə iləhə illəllah: Allahdan başqa ilah yoxdur»,- olarsa, Cənnətə girər” (Əbu Davud, Cənaiz, 15-16/3116; Əhməd, V, 247)

Lakin son sözümüzün kəlmeyi-tövhid olmasını istəyiriksə, həyatımızın hər anını tövhid möhtəvasında yaşamağa cəhd etmək zəruridir. Çünki başqa bir hədisdə də belə buyurulur:

“Necə yaşayarsınızsa, elə ölərsiniz, necə ölərsinizsə, elə də dirilərsiniz!..” (Münavi, Feyzul-Qadir, V, 663)

Həyatımızı kəlmeyi-tövhidin müəyyən etdiyi istiqamət üzrə yaşamaq üçün ağlımızı, qəlbimizi, dilimizi, mədəmizi, bir sözlə, bütün əzalarımızı və onlarla sərgilədiyimiz hərəkətlərimizi tövhid inancına görə süzgəcdən keçirməliyik. Halal-haram, haqq-batil, xeyir-şər, doğru-yanlış, savab-günah kimi xüsuslarda həyatımızı tövhid rəhbərliyində tənzimləməliyik.

Unutmayaq ki, tövhid inancının ortaqlığa əsla dözümü yoxdur. Tövhid əhli bir müsəlman zahirdəki batil ilahları rədd edib yalnız Allahı Rəbb olaraq tanıdığı kimi daxili dünyasından da tövhidin məna və ruhuna zidd olan bütün hal və hərəkətləri uzaqlaşdırmalıdır. Həzrət İbrahimin bütxanadakı bütləri qırdığı kimi imanın məkanı olan qəlbini də təkəbbür, lovğalıq, riya, ucüb, həva-həvəs kimi nəfsani bütlərdən təmizləməlidir. Çünki ayeyi-kərimədə:

“(Ya Rəsulum!) Nəfsini özünə tanrı edəni gördünmü?..” (əl-Furqan, 43)

Hədisi-şərifdə də:

“Allahın  nəzərində mavi səma altında ibadət edilən saxta ilahlar arasında ardınca düşülən nəfsdən daha ağır və pis olanı yoxdur”,- buyurulur (Heysəmi, I, 188)

Deməli, kəlmeyi-tövhidin həqiqətində dərinləşərək gerçək mənada tövhid əhli ola bilmək üçün insanı Rəbbindən qafil edən bütün nəfsani istəkləri “Lə iləhə” deyərək qəlbdən silib atmaq lazımdır. Daha sonra da qəlbin təmizlənmiş zəminində “illəllah” həqiqətini bərqərar edib könül taxtını yalnız Allaha aid etmək lazımdır.

Həzrət İbrahim u bütün fani məhəbbətləri könlündən uzaqlaşdırdıqdan sonra qəlbi Allahın camal təcəllilərinə məzhər oldu. Beləliklə də Allahın dostu oldu.

Ona görə də təsəvvüfdəki mənəvi təkamülün birinci pilləsi “təxəlli”, yəni tövbə, istiğfar və peşmanlıq göz yaşları ilə daxili aləmi Allahdan uzaqlaşdıran hər şeydən təmizləmək;

İkinci pilləsi “təhalli”, yəni Allah-Təalanın riza və məhəbbətini cəlb edəcək gözəl əxlaq və saleh əməllərlə həmhal olmaq;

Üçüncü pilləsi isə “təcəlli”, yəni mərifətullah və məhəbbətullah təcəllilərindən nəsib almaqdır...]

Bəyazid Bistami həzrətləri bir dəfə Allaha dua edərkən belə deyir:

“İlahi, mənim Sənə olan məhəbbətinə təəccüb etmirəm. Çünki mən aciz və zəlil bir bəndəyəm. Mən əslində Sənin mənim kimi qulunu sevməyinə təəccüb edirəm. Çünki Sən Uca Rəbb olduğun halda (o qədər mərhəmətlisən ki) zəlil bir bəndəni sevirsə!”.^[7]

[Qulun Allahı sevməsi, Ona itaəti, ibadəti, yalvarması, Onun uğrundakı fədakarlıqları Haqq-Təalaya heç nə qazandırmaz. Çünki O, Səməddir, hər kəs və hər şey Ona möhtacdır, O isə bütün ehtiyaclardan münəzzəh və müstəğnidir. Ona görə də Allaha ibadət və itaət etməyimiz Ona ikram deyil, Onun bizə ikramıdır.

Şeyx Sədinin buyurduğu kimi:

“Səni xeyir iş görməyə müvəffəq qıldığı üçün Allaha şükür et. Çünki Allah-Təala lütf və ehsanı ilə səni boş qoymadı.

Padşaha xidmət edən ona minnət qoya bilməz. Səni özünə xidmətə xadim etdiyi üçün sən Ona minnətdar ol”.

Bir sözlə, Allaha şükür edə bilmək və Ona qulluq etmək mömin üçün ən böyük nemət , izzət və səadətdir.

Qulluqdakı eşq, şövq və həyəcan nöqsanlığı isə böyük iman əskikliyi, maddi-mənəvi nemətlərə qarşı nankorluq və nifaq əlamətidir. Ayeyi-kərimədə münafiq və qafillər haqqında belə buyurulur:

“…Onlar namaza durduqları zaman (yerlərindən) tənbəlliklə (könülsüz) qalxar, özlərini (yalandan) xalqa göstərər və Allahı olduqca az yad edərlər.” (ən-Nisa, 142)

Bu etibarla mömin Allah üçün olan bütün ibadətlərini, infaqlarını, xidmət və fədakarlıqlarını kiçicik daxili narahatlıq hissi keçirmədən, əksinə, şövq və həyəcanla, sevərək, özünə minnət bilərək əda etməlidir ki, Rəbbinin məhəbbət və riazasına nail olsun.

Kimsə bizə çox dəyərli hədiyyələr gətirsə, lakin onları qaşqabaqlı sifətlə, könülsüz və istəksiz versə, həmin hədiyyəni qəbul etmək ürəyimizə yatmaz. Lakin can-dildən və ədəblə təqdim edilən ən sadə bir ikramı böyük sevinc və hüzurla qəbul edər, bizdə verənə qarşı sevgi yaranar.

Qulun Rəbbinə ərz etdiyi dua, qulluq və ibadətlər də belədir. Allah üçün etdiyimiz əməlləri nə qədər eşqlə, şövqlə və həyəcanla əda etsək, onların Allah qatındakı qiymətləri də o nisbətdə yüksək olar.

Digər tərəfdən mömin özünü yoxdan var edən Rəbbi üçün nə də etsə az olduğunu düşünərək daim yoxluq, heçlik, acizlik və təvazö halını qorumalıdır. Əsla əməllərinə görə qürrələnməməli, rəhmət və məğfirətini ümid edərək Rəbbinə sığınmalıdır.

Necə ki, elm və irfanda “günəşlər günəşi” adlanan Haqq dostu Xalid Bağdadi həzrətləri də tələbələrinə yazdığı məktublarında özü üçün hüsnü xatimə duası istəyərdi. Qardaşlarına yazdığı bir məktubunda da heçlik və təvazö hissiyyatını belə ifadə etmişdir:

“...Allaha and olsun ki, anam məni dünyaya gətirdiyi gündən bəri bircə gün də olsun xeyirli əməl işlədiyimə inanmıram... Əgər nəfsini bütün xeyirli işlərdə müflis vəziyyətdə görmürsənsə, bu, cəhalətin ən son nöqtəsidir. Özünü müflisləşən görüb əsla Allahdan ümidini kəsmə! Çünki Allahın fəzl və ehsanı bəndə üçün bütün insanların və cinlərin əməlindən daha xeyirlidir...”

Ayeyi-kərimədə:

“Rəhmanın (əsl) bəndələri o kəslərdir ki, onlar yer üzündə təmkinlə (təvazökarlıqla) gəzər...” (el-Furkân, 63) buyurulur.

Yəni kamil möminlər Haqqın qüdrət və əzəməti qarşısında heçlik düşüncəsi ilə acizlik və nöqsanlıqlarını dərk edərək yaşayarlar. Çünki Allahın verdiyi nemətlərin şükür borcunu tamamən ödəmək mümkün deyil.

Zira Haqq-Təala bizi yaratmış, varlıqlar içərisində əşrəfi-məxluqat olan “insan” qılmış, insanların arasından seçərək iman sahibi etmiş, ən çox sevdiyi Rəsuluna ümmət olmaq şərəfini bəxş etmiş, Qurani-Kərimin müraciəti ilə şərəfləndirmişdir. Bütün bunlar ömrümüzün sonuna qədər başımızı səcdədən qaldırmasaq da şükrünü əda edə bilməyəcəyimiz möhtəşəm nemətlərdir.

Haqq dostlarının bu xüsusdakı könül üfüqünə Bəyazid Bistami həzrətlərinin bu halı necə də gözəl nümunədir:

Bəyazid hzərətləri bir gün müridləri ilə birlikdə dar yolla gedərkən, qarşılarına bir köpək çıxır. Ariflər sultanı geri çəkilir və köpəyə yol vermələrini tapşırır. Müridlərindən biri ürəyində:

“Allah-Təala insanı mükərrəm (üstün) yaratdığı halda Bəyazid Bistami həzrətləri müridlərini geri çəkib köpəyə yol verdi. Bu nə qəribə haldır!” deyir.

Həzrət onun keçirdiyi hisslərdən agah olaraq belə izah edir:

“Qəlbimdən elə hisslər keçdi ki, sanki o köpək hal dili ilə mənə “Günahım nə idi ki, mənə əzəldə köpəklik dərisi geydirdilər. Sən nə etdin ki, sənə Ariflər Sultanı xələtini geydirdilər? Bu halın sirri nədir?”,- dedi Ona görə də köpəyə yol verdim”^[8]

Deməli, Allahın yaratdığı hər hansı məxluqu gördükdə öz-özümüzə “Mən onun yerində, o da mənim yerimdə ola bilərdi”,- deyə düşünüb Allahın verdiyi bu möhtəşəm nemətə qarşı şükrümüzü artırmalıyıq.

Digər tərəfdən:

“Sonra da həmin gün (Allahın dünyada sizə əta etdiyi) nemətlər barəsində mütləq sorğu-sual olunacaqsınız!” (ət-Təkasur, 8) ayəsinin təfəkküründə dərinləşərək bütün nemətlərinə görə Rəbbimizə həmd etməliyik. Layiqincə şükür etməkdən aciz olduğumuz üçün də əfvimizi istəyib, istiğfara davam etməliyik.

Necə ki, bu ayə nazil olduğu zaman heç nəyi olmayan möhtac bir səhabə ayağa qalxaraq soruşdu:

- Mənim boynumda (hesabı veriləcək) hər hansı bir nemət varmı?

Rəsulullah r isə

“(İstifadə etdiyin) ağacın kölgəsi, (ayağına geyindiyin) bir cüt nəleyn və (içtiyin) soyuq su.” cevâbını verdi. (Bax. Süyuti, VIII, 619) Bununla da heç nəyi olmadığını düşünən bir insanın belə axirətdə hesabını verəcəyi nemətlərlə təchiz olunduğuna işarə etdi.

Xülasə, mömin Allahı sevib Ona qulluq etməyi, şükründən aciz olduğu nemətlərin ən böyüyü bilməlidir. Çünki Allah-Təala sevdiyi quluna sevgisini bəxş edər. Ona görə də Allahın rizasını və məhəbbətini cəlb edəcək ibadət, xidmət və fədakarlıqları minnət bilməliyik.

Hədisi-şərifdə buyurulduğu kimi:

“Davud Peyğəmbər belə dua edərmiş:

«Allahım! Sənden Səni sevməyi, Səni sevən kəsi sevməyi, Sənin sevginə vəsilə olan əməlləri istəyirəm…»” (Tirmizi, Dəavat, 72)

Deməli, bizi Allahın sevgisinə çatdıracaq vəsilələr axtarıb tapmalı, onlardan möhkəm yapışmalıyıq. Heç şübhə yoxdur ki, bu vəsilələrin ən böyüyü Allahın ən çox sevdiyi bəndəsi Həbibullah Şüphesiz ki bu vesîlelerin en büyüğü; Allâhʼın en sevdiği kulu olan Habîbullahın sünnəsi üzrə yaşamaqdır.

Çünki Onun söz, fel və halları ilahi muradı ifadə edən Qurani-Kərimin canlı təfsiri mahiyyətindədir.

Bu etibrala Allahın Həbibini gücümüz nisbətində nümunə götürməyə çalışmağımız,  Haqq-Təalanın sevgisini əldə etmək üçün ən böyük vəsilədir …]

Haqq-Təala lütf-kərəmi ilə hər birimizi məhəbbətinə və rizasına səbəb olacaq hal və əməllərə müvəffəq etsin

Amin!..