Peyğəmbərlər Allahın əmri ilə fərd və cəmiyyətin həyat tərzini dəyişən, insanları yaradılış fitrətinə indeksləyən seçilmiş şəxsiyyətlərdir. Onlar toplumun bütün təbəqələrindən olan insanlara doğru yolu göstərməklə vəzifələndirildikləri üçün eyni zamanda insan tərbiyəsində, xoşbəxt gələcəyin qurulmasında təqib edəcəyimiz müstəsna nümunələrdir. Həzrət Muhamməd (s.ə.s) bu peyğəmbərlərin sonuncusu və Allahın bizim üçün göstərdiyi “üsveyi-həsənə - ən gözəl örnək”dir.
Hz. Peyğəmbərin (s.ə.s) övladları Xədicə və Mariyə analarımızdan (r.anhumə) dünyaya gəlmişdir. Hz. Xədicədən iki oğlu, dörd qızı, Mariyədən isə bir oğlu olmaqla yeddi övladı olmuşdur. Qısa şəkildə həyatları belədir:
“Uşaqlar bizim gələcəyimizdir” ifadəsinin şüar olmaqla yanaşı, cəmiyyətdə əyani qarşılıq tapdığı zaman dəyər qazandığını düşünürəm. Hər bir cəmiyyət öz dəyərlərini və gələcək strategiyasını bu məfkurə üzərində qurur. “Uşaqsız ev susuz dəyirmana bənzəyir”, - deyib, atalarımız. Danılmaz bir həqiqətdir ki, İslam dini də uşaqlara və uşaq tərbiyəsinə çox əhəmiyyət verir.
Türkiyə Cümhuriyyəti Təhsil Nazirliyi İstanbul təhsil isdarəsinin müdir müavini, pedaqoq yazar MUSTAFA USLU: “Ondan öyrənəcəyimiz çox şey var”.
İrfan: Hörmətli Mustafa bəy, əvvəla jurnalımızın müsahibə təklifini qəbul etdiyiniz üçün təşəkkür edirik. Oxucularımız sizi ölkəmizdə nəşr olunan “Ata-ana bələdçisi” kitabınızdan tanıyırlar. İstərdik ki, sizi daha yaxından tanıyaq...
Məkkə şəhəri, günlərdən bir gün... Bir ana uşaq dünyaya gətirəcək, amma köməyinə heç kimi çağıra bilmir... Ağlına Kəbə gəlir, dərhal oraya üz tutur... Tarixdə ilk dəfə Kəbədə bir uşaq dünyaya gəlir. Fatimə dünyaya gətirdiyi uşağa bir ad qoyur: “Əsəd”, yəni aslan! Adın insan üzərində təsiri olur deyirlər; insan isimlə müsəmma olub bu qədərmi eyniləşər? Aslanlara bir anlıq düşüncə verilsə, onların adının kimə qoyulduğunu gördüklərində şərəf hiss edərdilər, yəqin. Çünki onun cəsarəti, şücaəti, qorxmazlığı aslanları qısqandıracaq cinsdən idi. Hətta o, gələcəkdə “Allahın aslanı” olacaqdı.
Yavaşca açılan qapının qıcırtısına içəridən duyulan sevinc dolu bir səs qarışdı: “Atam gəldi, ata!..”.
Qarayağız, qıvrımsaç balaca Həvla qaça-qaça gəlib atasını qucaqlamaq istədi. Atasının ona üz vermədiyini görüb ayaqlarına sarıldı.
“Ata, sən də məni qucaqla… Bütün yorğunluğun keçəcək… Məndə də belə olur…” – dedi. Vəhb hər zamankı kimi, donub qaldı. Titrək əli ilə Həvlanın başını sığallamaq istədi, lakin son anda içindən yüksələn təəssüb hissi ilə əlini yumub geri çəkdi. Ona daha çox yaxınlıq göstərərsə, ayrılmağın çətin olacağından qorxurdu.
Dövrlər və zamanlar içində elə dövr və zamanlar olmuşdur ki, hər anı, hər xatirəsi illər və əsrlərlə davam etməkdə, xatırlandıqca köks ötürülərək həmin dövrün həsrəti çəkilməkdədir. İçindəki fəzilət, xoşgörü, haqq, ədalət, ali və ülvi insani dəyərlərin ən yüksək formada olduğu dövrlərdən biri, heç şübhəsiz, “Əsri-səadət” dövrüdür. Elə bir dövr ki, bu xüsusiyyətinə görə adına “Səadət əsri” deyilmişdir. Bu dövrü hər cəhəti ilə incələsək, “kaş ki elə bir dövr təkrar gələydi, kaş biz də bu dövrdə yaşayaydıq” deyəcəyik. Məhz belə bir dövrdə uşaq olmaq və ya həmin dövrün uşağı olmaq da bir fərqlilik idi.
Cəmiyyətlərin müəyyən hissəsi dindən uzaqlaşaraq sadəcə müasir elmi metodlara, digər hissəsi isə adətlərə, xurafatlara bağlı yaşadıqları üçün bir çox problem və çətinliklərlə üzləşir. Bu problemlərin səbəbini və çıxış yollarını da yenə başqa yerlərdə axtarırlar. Biz də cəmiyyət olaraq dinimizə, Quranımıza və Peyğəmbərimizə (s.ə.s) deyil, dinimizə uyğun olmayan adətlərə bağlı qaldığımız üçün uşaqlarımıza qarşı davranışlarımızı və tərbiyə metodlarımızı da bu istiqamətdə qururuq. Böyüklərimizdən gördüyümüz uşaq tərbiyəsi ilə bağlı metodları olduğu kimi davam etdirməyə çalışırıq.
Çox dəyərli oxucular, bu yazımda sizə həyatının hər bir anı əsrlərdir insanlar tərəfindən diqqət mərkəzində olan Hz. Muhammədin bir xüsusiyyətindən bəhs edəcəyəm; Hz. Peyğəmbərin nəvələri ilə münasibətindən. İslam Peyğəmbəri Hz. Muhammədin möcüzəsini görmək istəyənlərin diqqətinə... 14 əsr bundan əvvəl yaşamış olmasına baxmayaraq, XXI əsrdə yaşayan bizlərin Onun bəşəri münasibətlərini örnək götürməyimiz elə möcüzə deyilmi?..
Uca dinimiz İslam Allah-Təalanın qullarına göndərdiyi son və mükəmməl dindir. İslam onu yaşamaq üçün göndərilmişdir. Bu baxımdan hər müsəlman İslamı düzgün başa düşməli və onu həyatında tətbiq etməlidir. İslamı düzgün başa düşmək və tam olaraq yaşamaq üçün Peyğəmbərimizin (s.ə.s) və Onun şərəfli səhabələrinin həyatlarını öyrənərək onların İslamı necə yaşadıqlarını bilmək lazımdır. Çünki Allah Rəsulunun (s.ə.s) və onun səhabələrinin həyatı bütün müsəlmanlar üçün nümunədir.
بسم الله الرحمن الرحيم
وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا
“Əgər o ikisinin (ər-arvadın) aralarının dəyməsindən qorxsanız, onda kişinin ailəsindən bir münsif, qadının ailəsindən də bir münsif göndərin. Əgər (bu iki vasitəçi, ər-arvadı) barışdırmaq istəsələr, Allah o ikisinin arasını düzəldər. Həqiqətən, Allah hər şeyi biləndir, hər işdən xəbərdardır”. (ən-Nisa, 4/35)
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: كَفَى بِالْمَرْءِ كَذِبًا أَنْ يُحَدِّثَ بِكُلِّ مَا سَمِعَ
Əbu Hüreyrədən (r.a) rəvayət olunduğuna görə, Rəsulullah (s.ə.s) belə buyurmuşdur: “Hər eşitdiyini danışmaq insana günah olaraq kifayətdir”. (Müslim, Müqəddimə, 3)
Uca Allah (c.c) Qurani-Kərimdə belə buyurur: “Yaratdıqlarımız içərisində bir zümrə vardır ki, onlar insanları haqq yola aparır və (haqqı rəhbər tutaraq insanlar arasında) ədalətlə hökm edirlər”. (əl-Əraf, 181)
Aləmlərin Rəbbi olan Allaha (c.c) şükürlər və həmd-sənalar, Onun Rəsulu Hz. Muhammədə (s.ə.s) salətu-salam olsun.
Əmanət məfhumu iki əsas mənanı zehnimizdə canlandırar: etibar etmək və etibarlı olmaq. Birincisi ehtiyac hesab edilir. İkicisi isə dəyər mahiyyəti daşıyan bir fəzilətdir. Həyatımız boyunca yaşadığımız mühit içərisində ətrafımızdakı müəyyən insanlara etibar etmək ehtiyacımız daima vardır. Bu mənda etibarlı olmaq, güvən saçmaq və əmanətə sahib çıxıb onu qorumaq barəsində də eyni şeyi deyə bilərikmi? Bunun üzərində düşünmək lazımdır.
Emosional (Emotional quotient) zəka insanların şəxsi və iş həyatlarında uğurlu olmaları baxımından intellektual zəkadan (intelligence quotient) daha çox təsirlidir. Emosional zəka ilə insanların ortaq duyğuları, ünsiyyət bacarıqları, insanlıq anlayışları, etika və estetika kimi qabiliyyətləri müəyyən edilir.
Saat zəngi olmadan küləyin vıyıltısına, xoruzun ötməsinə, quşların civiltisinə yuxudan oyanmağı unutmuşuq. Unutduğumu, gecənin bu saatında yağışın səsinə oyandığım zaman fərq etdim. Bəs fərqində olmadığımız unutmalar? Şəhər həyatının aldıqları verdiklərindən daha çoxdur. Ağdaşlı Elçin (Adəmin atası) instaqram hesabında bir söz paylaşmışdı; bir deyil, bir neçə dəfə oxudum. Çayın dəm almasını gözləyənlər kimi bir müddət donub qaldım: “Kaş bir səhər yuxudan oyanıb özünü uşaq görəsən... Görəsən hamı evdədir... Ölənləri sağ görəsən...”.
Bu ay “Nə izləyək?” rublikamızda qiymətli oxucularımıza yeni bir kino tanıtmaqdan daha çox, hamımızın dəfələrlə izlədiyi bir kino haqda bəzi maraqlı faktlardan söz açmaq istəyirik. Həzrət Peyğəmbərlə bağlı film və ya videomaterialdan söz düşəndə mütləq ağlımıza “Çağırış” filmi gəlir. Jurnalımızın buaykı buraxılışını nəzərə alaraq məhz həmin filmin maraqlı hekayəsini yazmağın yerində olacağını düşünürük.
Qiyamət əlamətlərinin ən böyüklərindən biri də günəşin qərbdən, yəni batdığı yerdən çıxmasıdır.
Hz. Peyğəmbər (s.ə.s) buyurur:
“Günəş qərbdən doğana qədər qiyamət qopmaz. Günəş qərbdən doğduğu zaman insanlar onu görər və hamısı cəm halda iman edərlər. Bu, ayeyi-kərimədə bildirilən həmin vaxtdır:
Məşhur rus yazıçısı Fyodor Dostoyevskinin “Gözəllik dünyanı xilas edəcək” aforizmi hələ də nəzəri xarakter daşıyır. Ümumiyyətlə, “dünyanı nə xilas edəcək?” sualının özünə cavab vermək, açığı, qəliz məsələdir. Eyni zamanda istər-istəməz başqa bir sual ortaya çıxır: dünya özü məhv olmağın astanasındadırmı ki, onun xilası məsələsi arxi-aktual xarakter kəsb etsin?
“Bölüşülə bilməyən yetim qız”
Adım Ümamədir. Mən ”Şəhidlərin əfəndisi” ləqəbiylə tanıdığınız Həzrət Həmzənin qızıyam. Atamız Məkkədən Mədinəyə hicrət edəndə biz Məkkədə qalmışdıq. Hələ atam Uhud döyüşündə şəhid olub biz yetim qaldıqdan sonra Məkkədə olan günlərimiz daha da çətin keçdi.
Sual: İşdə qılınan namaz səbəbilə qul haqqına xələl gəlmiş olarmı?
Cavab: Qeyd edək ki, dini etiqad azadlığının bir hissəsi də insanın ibadət hüququdur. Dini etiqad azadlığı haqqındakı qanunlara əsasən bir dinə inanan insan həmin dinin tələblərini yerinə yetirmək hüququna da malikdir.