İslam Allahın peyğəmbərlər vasitəsi ilə bəşəriyyətə göndərdiyi və biz insanlara doğru ilə yanlışı göstərən haqq dinin adıdır. İslam təslimiyyət deməkdir. Allaha və Onun göndərdiyi hər şeyə səmimiyyətlə təslim olmaq. Bu mənada bütün peyğəmbərlərin gətirdiyi dinin adı ümumilikdə İslamdır. Qurani-Kərimdə Rəbbimiz “Hər kim İslamdan başqa bir din axtararsa, ondan qəbul olunmayacaq”[1], - buyuraraq din adına yalnız Özünün göndərdiyini qəbul edəcəyini bildirmişdir. Allah tərəfindən göndərilən ilahi din mərhələli şəkildə, zaman və toplumlara görə təkamül etmiş, Hz. Muhammədin peyğəmbər olaraq göndərilməsi və Quranın 23 il ərzində Ona nazil olması ilə tamamlanmışdır.
Qurani-Kərim Hz. Peyğəmbər (s.ə.s) tərəfindən tətbiqli olaraq ortaya qoyulmuş olan, möminlər üçün dünya və axirət səadətinin yolunu göstərən rəhbər kitabdır. Hər müsəlmanın Qurani-Kərimə yanaşmasının bu anlayış və idrakda olması lazımdır.
Məğzindən uzaqlaşan və yaxud uzaqlaşdırılan hər şey yanlış, bəzən də təhlükəlidir. Məhz belə bir xətaya düşməmək üçün hər bir sənətin, sahənin mütəxəssislərinə müraciət edilir. Məsələn, bir çox insan bəzi xəstəliklərin ilkin simptomlarını bilə bilər, ancaq onu müalicə və müayinə edə bilməz. Bunun üçün mütləq lazımi təcrübə və elmi biliklərə malik olmaq lazımdır. Ona görə də hər hansı xəstəliklə əlaqəli mütəxəssis həkimə müraciət edilir. Heç kim ilkin oxuyub-yazma qaydalarını və hesablamaları bilən ibtidai sinif tələbəsindən son siniflərdə keçirilən tənlik və məsələləri həll etməsini tələb edə bilməz. Çünki buna nail ola bilmək üçün aradakı mərhələləri və digər elmləri tədris etmək şərtdir.
Əsrlər boyu İslamı təhrif etmə fəaliyyətləri davam etmiş, hər gün bu mənfur düşüncəyə yeni şəkil və qruplar əlavə olunmuşdur. Müsəlmanlar arasında nifaq salma fəaliyyətlərindən biri də “Quranilər” adı ilə bilinən məalçılar fəaliyyətidir. Adı etibarilə İslamı və Quranı müdafiə edənlər kimi görünsələr də, məqsəd tamamilə başqadır. Günümüzdə İslam düşmənləri tərəfindən ortaya atılan məalçılıq fəaliyyətinə bənzər bir təşəbbüsü səhabə dövründə də görməmiz mümkündür.
Tarixsəl olmaq tarixin bir bölümündə qalan, vaxtilə müəyyən bir kütləyə və ya zamana məxsus olan deməkdir. Dini baxımdan isə “tarixsəllik” Qurani-Kərimin bəzi ayələrindəki hökmlərin öz dövrünə aid olduğu, yəni bu günə aid olmadığı iddiasını ifadə edir.
Bəşər tarixinə nəzər saldığımız zaman Adəm övladının bir çox halda həddini aşıb təkəbbürə qapılaraq Yaradan qarşısında aciz bir bəndə, yoxdan yaradılan bir məxluq olduğunu qəbul etmədiyinin şahidi oluruq. Belə insanların topluma, cəmiyyətə hər hansı bir faydasını düşünmək sadəlövhlük olardı. Çünki yaradanını tanımayan, onu qəbul etməyən insan, təbii ki, həddini aşar və zərərli əməlləri üçün qarşısında heç bir maneə görməz. Bunu da o zaman edər ki, özündə maddi bir güc və iqtidar olduğunu hiss edər. Bu həqiqətə Uca Allah Qurani-Kərimdə belə diqqət çəkmişdir: “Xeyr! Həqiqətən, insan çox azğınlıq edir. Çünki o, özünün heç bir şeyə ehtiyacı olmadığını düşünür”. (əl-Ələq, 6-7)
Həzrət Peyğəmbərin mədinəlilər tərəfindən sevilərək yurdlarına dəvət olunması və əshabı ilə Məkkədən Mədinəyə hicrət edən Rəsulullahın burada İslam dövlətini qurması qəlbində haqq yola kin-küdurət bəsləyənləri yeni vasitələrə ət atmağa vadar etdi. Üzdə müsəlman kimi görünən, dilləri ilə Allaha və Rəsuluna tabe olduqlarını söyləyən, lakin qəlblərində nifaq toxumu daşıyan münafiqlər zümrəsi meydana çıxdı. Hər fürsətdə müsəlmanları arxadan vurmağa, düşmənlə gizli razılığa gələrək İslam dövlətinə xəyanət etməyə çalışan münafiqlər qrupunun müsəlmanlar arasında fitnəyə səbəb olduğunu siyər kitablarından oxuyuruq. Həzrət Aişə anamızı hədəf alan ifk hadisəsində, Uhud döyüşünə gedərkən müsəlman ordusunu zəiflətmək üçün 300 münafiqin yoldan geri qayıtmasında, Xəndək qəzvəsinin gerçəkləşdiyi ağır günlərdə müsəlmanları düşmənlə baş-başa qoyaraq geri çəkilmə hərəkatında münafiqlərin nə qədər fəal olduqlarını görmək mümkündür.
Allahın ipi olan Quranda bildirilən hökmə görə, bütün möminlər bir-birilərinin qardaşlarıdır. Onlar eyni yolla gedən, eyni kitaba tabe olan, eyni hədəfə yönələn, eyni duyğuları daşıyan insanlardır. Uca Allah belə buyurur:
İnternet son dövrlərdə insan həyatının ayrılmaz bir parçasına çevrilib. Xüsusilə pandemiya və post pandemiya dövrlərində internetin insan həyatındakı aktuallığı daha da artmağa davam edir. Öncəki illərdə “online” təhsil bir o qədər aktullaşmasa da, bu ildən etibarən istər online təhsil, istərsə də online konfrans tipli vebinarlar öz aktuallığını qoruyaraq inkişaf mərhələsini yaşayır. Öz sahəsində müəyyən mənada fikir sahibi olan və ya çox az bilgilərlə özünü bu informasiya bazarında satmağa çalışan insanlar bu boşluqdan istifadə edərək öz fikir məhsullarını monitor arxasındakı müştərilərinə təklif edirlər. Normal bazar psixologiyasında da müştərinin təklif edilən mala münasibəti həmin məhsulun vizual görünüşü ilə düz mütənasibdir.
Cəmiyyətin ən kiçik qurumu olan ailə üz-üzə və səmimi formada əlaqələrin qurulduğu və davam etdiyi ən mühüm, ən əsas müəssisədir. Ailə qurumunun quruluşu və əhatəsi cəmiyyətlərə və dövrə görə dəyişsə də, insanlıq tarixinin ən qədim müəssisəsidir.
Tağut lüğətdə “tuğvan” (tüğyan) kökündən əmələ gəlmiş bir sifətdir və “azmaq, sərhədi keçmək” mənasını verir. Onun əsas mənası “son dərəcə azğın və həddini aşan”dır. Bu baxımdan, Allahdan başqa sitayiş edilən və həqiqi yoldan azdıran büt, şeytan, kahin və sehrbazlar tağut sayılır. Tüğyan kəlməsi Quranda otuz doqquz yerdə qeyd olunur. Tağut adı isə səkkiz ayədə keçir. Tağut adından başqa bu məfhum bir neçə ayədə su daşması, hədəfi yanıltmaq, tərəzini tarazlıqdan ayırmaq və onu yarımçıq çəkmək kimi mənalarda istifadə olunur. Digərlərində dini və mənəvi sahələrdə həddindən artıq çoxluq, pozğunluq, zülm və təcavüz çərçivəsində qeyd olunur. Beş ayədə bu kəlmə Fironun azğınlığını ifadə edir və dörd ayədə tüğyan və küfr kimi qeyd olunur.
بسم الله الرحمن الرحيم
وَاِنْ كُنْتُمْ فِى رَيْبٍ مِمَّا نَزَّلْنَا عَلٰى عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ مِنْ دُونِ اللهِ اِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
“Əgər bəndəmizə (Muhammədə) nazil etdiklərimiz barədə şübhəniz varsa, siz də onun kimi bir surə gətirin! (İddianızda) haqlısınızsa, onda Allahdan başqa bütün şahidlərinizi də çağırın!”. (əl-Bəqərə, 2/23)
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَفْضَلُ الصِّيَامِ، بَعْدَ رَمَضَانَ، شَهْرُ اللهِ الْمُحَرَّمُ، وَأَفْضَلُ الصَّلَاةِ، بَعْدَ الْفَرِيضَةِ، صَلَاةُ اللَّيْلِ
Əbu Hüreyrədən (r.a) rəvayət olunduğuna görə, Rəsulullah (s.ə.s) belə buyurmuşdur: "Ramazandan sonra tutulan ən fəzilətli oruc Allahın ayı olan Məhərrəm ayında tutulan orucdur...". (Müslim, Siyam, 202; Tirmizi, Salət, 324)
Yunus Əmrə həzrətləri buyurur:
Söz ola kəsə savaşı,
Söz ola kəsdirə başı,
Söz ola ağulu[1] aşı,
Bal ile yağ edə bir söz!
Bu yaxınlarda “İstifçilər”[1] adı ilə yayınlanan bir sənədli film izlədim. Lazımlı-lazımsız əşyaları alan, durmadan alış-veriş edən, yığıcılığa adət edən insanlardan söhbət gedirdi. Girdikləri mağazada alacaqları əşyanın uzun müddət lazım olacağını düşünərək durmadan alış-veriş edirlər. Evdə addım atacaq yer qalmasa da almağa, yığmağa davam edirlər. Hətta üst-üstə yığılan əşyaların bir müddət sonra nə üçün və nə zaman alındığını da unudurlar. Unutduqları arasında kolleksionerlərin axtardığı nadir əşyalara da rəst gəlmək mümkündür. Hətta kitablarının arasından işlədikləri yerdən onlara verilən hədiyyə çekləri də tapmaq olar. Unudulduğu üçün artıq heç bir dəyəri olmayan kağız parçaları və s...
Uca Allah (c.c) Qurani-Kərimdə belə buyurur: “O gün nə mal fayda verər, nə də övlad. Ancaq Allaha (c.c) qəlbi-səlim ilə gələnlər müstəsnadır”. (əş-Şüəra, 88-89)
Aləmlərin Rəbbi olan Allaha (c.c) şükürlər və həmd-sənalar, Onun Rəsulu Hz. Muhammədə salətu-salam olsun.
Saray boyda böyük bir imarətin qapısına kiçik bir yazı asılmışdı: “Təmizlikçi axtarılır”. Küçədən keçənlər bir-bir gəlib qapıya yaxınlaşır, gözlərini qıyıb asılan yazını oxumağa çalışır, yazı-pozu bilməyənlər də onlardan əvvəl gəlib oxuyanlardan nə yazıldığını soruşurdular. Sonra isə qəfəsi xatırladan dəmir barmaqlıq qapısından imarətin böyüklüyünə baxır, bir də orada yaşayan rəhmsiz dul xanımı fikirləşir, başlarını bulayıb yollarına davam edirdilər.
Avqustun istisində xalıları yuyub qışa tərtəmiz xalılarla girmək istəyirdik. İki seçimim var idi: ya özüm yuyacaq, ya da xalı təmizləmə firmasına zəng edəcəkdim. Firma işçiləri gəlib evdən götürür və təmizləyib qaytarırlar. Lakin bir çox səbəbdən firma işinə soyuq yanaşdım. Əvvəla, xalı yudurmuş olan dost-tanışlarımın bu xidmətdən razı qalmadığını eşitmişdim. Növbəti və ən mühüm səbəb isə koronavirus ucbatından firma ilə təmasdan çəkinmək oldu; bizdən əvvəl üstünə ayaqqabı ilə basılan, içki məclisində istifadə edilən və ya yoluxucu xəstəliyi olan insanların yatdığı bir çox xalı bizimkindən əvvəl orada yuyulub. Başqa bir səbəb isə ömrümdə heç yudurmağa xalı verməmiş olmağım idi.
BAL ÖLKƏSİ
Makedoniyalı rejissor Tamara Kotevska və Lyubomir Stefanovun çəkdiyi sənədli film belə adlanır. Filmin dili türkcədir. Çünki qəhrəmanımız Makedoniyada yaşayan türk qadın Xədicə (Xatidze) Muratovadır. Çəkimi üç ilə tamamlanan film 2019-cu ildə Sandens Film Festivalında “Jüri Qran-Pri”sinə layiq görülmüşdür.
Bu ilin iyul ayının 12-sindən başlayaraq bir neçə gün ərzində Ermənistanın Azərbaycanın Tovuz rayonu ilə sərhədində yerləşən strateji yüksəkliyi tutmaq üçün başladığı hərbi əməliyyatlar məlum münaqişəni növbəti dəfə kəskin həddə gətirib çıxarmış oldu. Tovuz əməliyyatı, eləcə də 2016-cı ilin aprelində Qarabağda gedən 4 günlük müharibə 1991-1994-cü il 1-ci Qarabağ müharibəsindən sonra qismən də olsa, genişmiqyaslı döyüş əməliyyatları sayıla bilər.
Təmizlik kəlməsi hər bir insanda xoş və gözəl təəssürat yaradır. Təmizlik sözü bədənə aid edildikdə çirkdən təmizlənməyi və paklığı ifadə edir. Bu bir daha sübut edir ki, təmizlik fitri prinsiplərin önündə duran ən vacib amildir. Ölən həmcinsini basdıran heyvanlardan, gözü təmizləyən qapaqlardan, yeri süpürən küləkdən, tozu yatıran yağışdan təmizlik dərsi almamaq qeyri-mümkündür. İnsan da yaradılış etibarı ilə pak və təmizdir.
Xərçəng xislətlilər
Xərçəngləri ovlayarkən onları bir səbətə və ya vedrələrə qoyurlar. Səbətdə sadəcə bir xərçəng varsa, hərəkət edib tullanmasının və ya anidən qaçmasının qarşısını almaq üçün səbətin ağzını örtürlər. Ancaq səbətin içində bir neçə xərçəng olarsa, ağzını bağlamırlar.
Sual: İslamın spirtli içkilərə qarşı münasibətini, qadağan edilmə mərhələlərini ətraflı izah edə bilərsinizmi?
Cavab: Spirtli içkilər insanın həm fiziki, həm də ruhi cəhətdən sağlamlığına zərər vurduğu üçün bütün ilahi dinlərdə qadağan olunmuşdur. İslamdan əvvəl və İslamın Məkkə dövründə cahiliyyə ərəbləri içki içir və bunu həyatlarının bir hissəsi kimi qəbul edirdilər.